تاثیر مطالعه بر روان کودکان و نوجوانان

این روزها همه کمتر کتاب می‌خوانند و بیش از هر زمان دیگر نگرانی ما برای آینده تربیتی فرزندان و کودکان خود بیشتر است.

 
هراس از اعتیاد  فرزندان، هراس از  بزهکاری آن‌ها  و هزار جور مشکلات ریز و درشت دیگر روح و روان ما را درگیر خود ساخته است، اما شاید باور آن سخت باشد که فقط و فقط با اندک تدبیری می‌توان به راحتی این استرس‌ها و نگرانی‌ها را از خود دور ساخت و مانع از ورود هرگونه آسیب‌های جدی و این‌چنینی بر پیکره خانواده و به خصوص فرزندان خود گردید.
تاثیری که مطالعه کتاب و روزنامه بر تربیت فرزندان دارد بر کسی پوشیده نیست. وقتی پدر و مادر در منزل برای مطالعه خود زمان مشخصی را تعیین می‌کنند و به خواندن  کتاب و روزنامه و… می‌پردازند، رفته رفته در ذهن کودکان،  مطالعه امری مهم و جدی تلقی می‌شود و توجه فرزند به این مقوله بیشتر شده،  باعث ترغیب هر چه بیشتر او به این سو می‌گردد.
به عنوان مثال، مطالعه کتاب‌های داستان در اولین روزهایی که کودکان خواندن و نوشتن را می‌آموزند باعث تقویت رویاپردازی در کودک می‌شود و او شروع به رویاسازی می‌نماید، رویاهای بزرگی را در ذهن خود پرورش می‌دهد و نهایتا این رویاها آینده کودک را رقم می‌‌زند و دنیای او به واسطه آن‌ها شکل می‌گیرد.
جای بسی تاسف است که کشور ما با وجود ذخایر بزرگ ادبی و فرهنگی چون حافظ، مولانا و فردوسی، پدران و مادرانی نگران و مضطرب آینده فرزندان خود داشته باشد.
اما چگونه و از کجا شروع کنیم؟
اولین گام در جهت اصلاح فرهنگ کتابخوانی و بالا بردن  روحیه مطالعه در خود و فرزندان، ایجاد یک کتابخانه ولو کوچک در منزل است.
به گمان نگارنده، همان‌گونه که وجود یک یخچال و تلویزیون جزو نیازهای لاینفک هر خانه‌ای است، داشتن یک کتابخانه نیز لازم و ضروری است.
همان‌گونه که مسواک زدن پیش از خواب باید برای هر کسی به شکل عادت در آمده باشد، مطالعه  پیش از خواب هم باید برای او به یک عادت تبدیل شود.
به عنوان مثال خواندن ابیاتی از دیوان شاعرانی چون حافظ، خیام و… پیش از خواب، ممکن است در یک نگاه بسیار ساده و بی اهمیت جلوه کند اما تاثیرات آن بر فرد بسیار ژرف و عمیق خواهد بود.
اما مهمترین نکته در این راستا این است که به خاطر داشته باشیم، از هرگونه نصیحت و اجبار فرزند به مطالعه و خواندن کتاب پرهیز نمود،  چرا که هرگونه  فشار و سخت گیری تاثیرات به مراتب مخربی را برای خانواده و فرزند  خواهد داشت.
به قول شاعر:
دو صد گفته چون نیک کردار نیست
همانگونه که ما برای فردای خود گاهی به یک سرمایه گذاری مادی می‌اندیشیم، مطالعه کتاب نیز به نوعی یک سرمایه گذاری معنوی به شمار می‌آید. چرا که انسان متشکل از دو بعد جسمی و روحی می‌باشد و همان‌گونه که جسم نیاز به توجهاتی مادی دارد، روح انسان نیز به نوعی توجهات معنوی نیاز دارد که مطالعه یکی از آن‌ها است.
محسن چالاک
دبیر سرویس فرهنگ و ادب و هنر